Wanneer heeft mijn eigen vermogen recht op een vergoeding?

Wanneer u gaat trouwen, kan u met uw partner een huwelijkscontract afsluiten waarbij er gekozen wordt voor een bepaald huwelijksvermogensstelsel. Wanneer er geen huwelijkscontract wordt afgesloten, is automatisch het wettelijk stelsel van toepassing op het huwelijksvermogen.

Het wettelijk stelsel kenmerkt zich door het bestaan van drie vermogens: het eigen vermogen van de ene huwelijkspartner, het eigen vermogen van de andere huwelijkspartner en het gemeenschappelijk vermogen.

Wat zit er nu in deze drie vermogens? Tot het eigen vermogen van een huwelijkspartner behoren de goederen die deze partner reeds had op het moment van het huwelijk en goeden die hem of haar toekomen tijdens het huwelijk door schenking, erfenis of testament. Alle inkomsten die tijdens het huwelijk verworven worden door beide echtgenoten en goederen waarvan niet bewezen is dat ze eigen zijn aan één van de echtgenoten, behoren dan weer tot het gemeenschappelijk vermogen.

Wanneer het huwelijk wordt ontbonden door echtscheiding of het overlijden van één van de echtgenoten, dient het huwelijksvermogensstelsel vereffend en verdeeld te worden. Kenmerkend aan het wettelijk stelsel is dat er op dat moment vergoedingsrekeningen worden opgemaakt.

Wanneer zijn dergelijke vergoedingen aan de orde en waarom? Tijdens het huwelijk kunnen er vermogensverschuivingen optreden tussen het eigen vermogen van een echtgenoot en het gemeenschappelijk vermogen waardoor het ene vermogen zicht verrijkt en het andere vermogen zich verarmt. Denk maar aan de situatie waarbij een echtgenoot een schenking heeft ontvangen en daarmee investeert in een gemeenschappelijk goed. Bij de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel worden deze vermogensverschuivingen opnieuw hersteld.

In een recent arrest van het Hof van Cassatie van 17 maart 2022 belicht het Hof nog eens duidelijk welke regels spelen wanneer een echtgenoot een vergoeding vordert voor eigen gelden die zijn terecht gekomen in het gemeenschappelijk vermogen.

De echtgenoot die dergelijke vergoeding vordert dient aan te tonen dat er vermenging heeft plaatsgevonden tussen de eigen gelden en het gemeenschappelijk vermogen. Hierbij volstaat het niet dat de eigen gelden werden gestort op een bankrekening die tot het gemeenschappelijk vermogen behoort. De vermenging van de eigen gelden met gemeenschappelijke gelden moet volgens het Hof onomkeerbaar zijn en dit ingevolge bewerkingen op de bankrekening zodat de eigen gelden niet langer individualiseerbaar zijn en daadwerkelijk in het gemeenschappelijk vermogen zijn terechtgekomen.

In het geval dat aan het Hof werd voorgelegd werden erfenisgelden en gelden uit de verkoop van een eigen onroerend goed gestort op een rekening uit het gemeenschappelijk vermogen. Op deze rekening werd ook loon, dat in een wettelijk stelsel gemeenschappelijk is, gestort en met de rekening werden gemeenschappelijke kosten betaald. Het Hof acht de vermenging tussen de eigen en gemeenschappelijke gelden hiermee aangetoond, waardoor een vergoeding verschuldigd is. Het is hierbij niet nodig dat de partner die een vergoeding vordert ook aantoont dat de huwelijksgemeenschap voordeel heeft gehaald uit de eigen gelden.